دادرسی کیفری مالیاتی فرآیندی است که به جرایم مالیاتی و تخلفات مرتبط با قوانین مالیاتی رسیدگی میکند. این نوع دادرسی با هدف بررسی، پیگیری و مجازات اشخاص حقیقی یا حقوقی که مرتکب جرم مالیاتی شدهاند انجام میشود.
مبنای قانونی دادرسی کیفری مالیاتی
فصل نوزدهم قانون مالیاتهای مستقیم (ماده ۲۷۴ تا ۲۸۱)
قانون مبارزه با پولشویی
قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد
جرائم مالیاتی موضوع دادرسی کیفری مالیاتی
طبق ماده ۲۷۴ قانون مالیاتهای مستقیم، موارد زیر به عنوان جرم مالیاتی شناخته میشوند:
ا - ️ختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد مشمول مالیات
ا - ️رائه مدارک و اسناد جعلی به سازمان امور مالیاتی
- ️امحاء اسناد و مدارک مالیاتی
- تنظیم دفاتر و اسناد خلاف واقع
- خودداری از ارائه دفاتر قانونی و اسناد مالی به مأموران مالیاتی
- جعل اسناد مالیاتی و استفاده از مدارک مجعول
- عدم انجام تکالیف قانونی مالیاتی پس از سه بار اخطار کتبی از سوی سازمان مالیاتی
مرجع رسیدگی به جرائم مالیاتی:
۱. سازمان امور مالیاتی کشور (در مرحله اولیه بررسی و تشخیص جرم)
۲. دادستانی انتظامی مالیاتی (پیگیری تخلفات مأموران مالیاتی)
۳. دادسرا و دادگاههای عمومی و انقلاب (رسیدگی به جرائم کیفری مالیاتی)
۴. دادگاه تجدیدنظر استان (در صورت اعتراض به رأی دادگاه بدوی)
مراحل دادرسی کیفری مالیاتی:
۱. کشف جرم مالیاتی:
توسط مأموران مالیاتی، سازمان بازرسی کل کشور یا مراجع ذیصلاح.
۲. تنظیم گزارش جرم:
ارائه گزارش مستند و مستدل به مراجع قضایی.
۳. طرح شکایت در مراجع قضایی:
تشکیل پرونده در دادسرای ویژه مالیاتی.
۴. تحقیقات مقدماتی:
بررسی اسناد و مدارک و احضار متهم توسط بازپرس.
۵. صدور کیفرخواست:
در صورت احراز جرم مالیاتی، کیفرخواست صادر میشود.
۶. برگزاری دادگاه:
تشکیل جلسه رسیدگی و صدور حکم توسط دادگاه.
۷. اجرای حکم:
در صورت قطعی شدن حکم، مجازات اعمال میشود.
مجازات جرائم مالیاتی (طبق ماده ۲۷۵ قانون مالیاتهای مستقیم):
حبس تعزیری: از ۶ ماه تا ۵ سال
جزای نقدی: معادل دو برابر میزان مالیات پرداختنشده
محرومیت از حقوق اجتماعی: مانند ممنوعیت از فعالیت اقتصادی برای مدت معین
ضبط اموال: در صورت کشف عواید حاصل از جرم
تفاوت دادرسی مالیاتی و دادرسی کیفری مالیاتی:
دادرسی مالیاتی
|
دادرسی کیفری مالیاتی
|
رسیدگی به اختلافات مالیاتی
|
رسیدگی به جرائم مالیاتی
|
مرجع رسیدگی: هیئتهای حل اختلاف مالیاتی
|
مرجع رسیدگی: دادسرا و دادگاههای کیفری
|
فاقد مجازات حبس |
دارای مجازات حبس و جزای نقدی
|
عمدتاً اختلافات اداری و فنی
|
عمدتاً موضوعات جنایی و مجرمانه
|
نکات کلیدی دادرسی کیفری مالیاتی:
جرائم مالیاتی غیرقابل گذشت هستند.
رسیدگی به جرائم مالیاتی در مراجع قضایی صورت میگیرد.
مدت زمان نگهداری اسناد مالیاتی حداقل ۱۰ سال است.
تخفیف یا تعلیق مجازات در صورت همکاری مودی امکانپذیر است.
راههای پیشگیری از دادرسی کیفری مالیاتی:
رعایت دقیق قوانین و مقررات مالیاتی.
ارائه صحیح و بهموقع اظهارنامههای مالیاتی.
شفافسازی اسناد مالی و دفاتر قانونی.
مشاوره با کارشناسان مالیاتی و حسابداری حرفهای.
دادرسی کیفری مالیاتی سازوکاری است برای مقابله با جرائم مالیاتی و برخورد با متخلفان در نظام مالیاتی کشور. آگاهی مودیان از قوانین مالیاتی و رعایت مقررات میتواند از بروز جرائم مالیاتی و عواقب ناشی از آن جلوگیری کند.