نظام مالیاتی ترکیه یک سیستم منظم و جامع است که در آن مالیاتها بهطور عمده برای تأمین بودجه دولت و تأمین خدمات عمومی به کار میروند. این سیستم مالیاتی بهشدت در حال توسعه است و با هدف ارتقاء رقابتپذیری اقتصادی و جذب سرمایهگذاری خارجی، اصلاحاتی در سالهای اخیر بهویژه در حوزه مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، مالیات بر درآمد و مالیات بر شرکتها صورت گرفته است.
ساختار کلی نظام مالیاتی ترکیه
مالیاتهای مستقیم:
این نوع مالیاتها بهطور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد و شرکتها دریافت میشود و شامل مالیاتهای مختلفی مانند مالیات بر درآمد افراد و شرکتها، مالیات بر ارث و مالیات بر داراییها است.
مالیاتهای غیرمستقیم:
مالیاتهای غیرمستقیم بیشتر بر کالاها و خدمات اعمال میشود و از طریق فروش کالا و خدمات جمعآوری میشود. مهمترین مالیات غیرمستقیم در ترکیه مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است.
انواع مالیاتها در ترکیه
مالیات بر درآمد فردی (Personal Income Tax)
مالیات بر درآمد فردی در ترکیه بهصورت تصاعدی (پلهای) اعمال میشود و نرخهای مختلفی برای افراد با درآمدهای متفاوت در نظر گرفته شده است.
نرخهای مالیات بر درآمد فردی:
15% برای درآمد تا 32,000 لیر
20% برای درآمد بین 32,001 لیر تا 70,000 لیر
27% برای درآمد بین 70,001 لیر تا 250,000 لیر
35% برای درآمد بین 250,001 لیر تا 880,000 لیر
40% برای درآمد بیش از 880,000 لیر
این نرخها بهطور سالانه ممکن است تغییر کنند و بستگی به سیاستهای دولت دارند.
کسرها و معافیتها:
برخی هزینهها، مانند هزینههای پزشکی، تحصیلی و بیمه، ممکن است از درآمد مشمول مالیات کسر شود.
درآمدهای زیر حد معافیت (که سالانه برای افراد تکنفره معمولاً 32,000 لیر است) از مالیات معاف هستند.
مالیات بر درآمد شرکتها (Corporate Tax)
مالیات بر درآمد شرکتها در ترکیه بهطور کلی یک مالیات ثابت است که بر اساس سود خالص شرکتها محاسبه میشود.
نرخ مالیات بر درآمد شرکتها:
22% از سود خالص شرکتها (این نرخ ممکن است برای برخی از سالها با توجه به سیاستهای دولت کاهش یا افزایش یابد).
مشوقها برای شرکتها:
شرکتهایی که در حوزههای خاصی مانند تحقیق و توسعه (R&D)، فناوری اطلاعات، یا تولید محصولات نوآورانه فعالیت میکنند، ممکن است مشوقهای مالیاتی دریافت کنند.
مالیات بر ارزش افزوده (Value-Added Tax - VAT)
مالیات بر ارزش افزوده در ترکیه برای بیشتر کالاها و خدمات اعمال میشود و نرخهای مختلفی دارد.
نرخهای VAT :
18% برای بیشتر کالاها و خدمات.
8% برای برخی کالاها و خدمات خاص مانند محصولات غذایی، حملونقل عمومی، و هتلها.
1% برای برخی کالاهای خاص مانند کتابها و روزنامهها.
معافیتها:
برخی کالاها و خدمات مانند آموزش، درمان، و خدمات دولتی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
مالیات بر سود سرمایه (Capital Gains Tax)
این مالیات بر سود حاصل از فروش داراییهایی مانند سهام، املاک و مستغلات اعمال میشود.
نرخ مالیات بر سود سرمایه:
15% برای سود حاصل از فروش سهام و املاک، که به مدت نگهداری دارایی بستگی دارد.
برای املاک و مستغلات، اگر دارایی کمتر از 5 سال نگهداری شده باشد، سود حاصل از آن مشمول مالیات میشود.
مالیات بر ارث و هدایا (Inheritance and Gift Tax)
ترکیه مالیاتی بر ارث و هدایا اعمال میکند که طبق درجه خویشاوندی و ارزش داراییها محاسبه میشود.
نرخ مالیات بر ارث:
1% تا 30% بسته به ارزش دارایی و درجه خویشاوندی.
این نرخها بر اساس اینکه فرد وارث (وراث) چه رابطهای با متوفی داشته باشد، متفاوت است.
مالیات بر املاک و مستغلات (Property Tax)
این مالیات بر داراییهای املاک و مستغلات اعمال میشود و توسط شهرداریها جمعآوری میشود.
نرخهای مالیات بر املاک:
برای املاک مسکونی معمولاً 0.1% تا 0.3% از ارزش ملک است.
برای املاک تجاری، نرخ مالیات ممکن است بیشتر باشد.
مالیات بر خودرو (Motor Vehicle Tax)
مالیات بر خودرو در ترکیه برای خودروهای شخصی و تجاری مختلف است و بر اساس نوع خودرو، قدرت موتور و سن آن محاسبه میشود.
نرخهای مالیات بر خودرو:
برای خودروهای سواری از 300 لیر تا 30,000 لیر در سال متغیر است.
نظام مالیاتی ترکیه برای سرمایهگذاران خارجی
ترکیه بهعنوان یک مقصد مهم برای سرمایهگذاری خارجی، سیاستهای مالیاتی مناسبی را برای جذب سرمایهگذاران خارجی طراحی کرده است. از جمله ویژگیهای این سیاستها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
معافیت از مالیات برای سرمایهگذاریهای خارجی: سرمایهگذاریهای خارجی در برخی از صنایع یا مناطق ویژه ممکن است از معافیتهای مالیاتی بهرهمند شوند.
توافقنامههای مالیاتی دوگانه:
ترکیه با بیش از 80 کشور توافقنامههای اجتناب از مالیات مضاعف امضاء کرده است که به شرکتها و سرمایهگذاران خارجی کمک میکند تا از پرداخت مالیات دوگانه اجتناب کنند.
زیرساختهای مالیاتی پیشرفته:
سیستم مالیاتی ترکیه بهطور مداوم در حال بهروزرسانی است تا با استانداردهای بینالمللی همراستا شود.
جمعبندی
نظام مالیاتی ترکیه بهطور کلی بهگونهای طراحی شده است که از رشد اقتصادی و جذب سرمایهگذاری خارجی پشتیبانی کند. این سیستم با مالیاتهای متنوعی شامل مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، مالیات بر سود سرمایه و مالیات بر املاک و مستغلات، ترکیب شده است. علاوه بر این، معافیتها و تخفیفهای ویژهای برای برخی صنایع و سرمایهگذاران خارجی در نظر گرفته شده است.
با وجود برخی اصلاحات جدید، سیستم مالیاتی ترکیه هنوز هم برای سرمایهگذاران و کسبوکارهای داخلی و خارجی جذاب است.